Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Hicaz Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hicaz Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir. Bazen dizinin alt ve üst tarafindan baslayan eserler yapilmissa da, bu diziler de hemen orta seslere geçmislerdir. Hicaz dörtlüsünün sesleri verilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis yapilir. Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Rast beslisinin seslerine geçilir. Tiz duraktan güçlüye dogru inilirken genellikle Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir. Bu sekilde inici olarak Neva’da bir Buselik beslisi meydana gelmis olur. Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir. Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Hicaz Makami dizisi, alt ve üst taraftan genisleme yapar. Durak perdesinin alt tarafina Yegah perdesine kadar inen Rast beslisi halinde, Tiz durak üzerinde ise, Muhayyer’de Buselik dörtlüsü halinde genisleme yapar.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
* Acaba şen misin, kederin var mı (Bimen Şen)
* Açık bırak pencereyi, örtme perdeyi bu gece (Şekip Ayhan Özışık)
* Adalardan bir yar gelir bizlere (Yesari Asım Arsoy)
* Ağlar gezerim sahili, sanki benimlesin (Alaeddin Yavaşça)
* Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek (Selahattin Pınar)
* Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok (Alaeddin Yavaşça)
* Ben gamlı hazan sense bahar (Melahat Pars)
* Bir bahar akşamı rastladım size (Selahattin Pınar)
* Bir gün karşılaşırsak ayrıldığımız yerde (Yusuf Nalkesen)
* Çatılmış kaşlarınla kime düşman gibisin (Yusuf Nalkesen)
* Değdi saçlarıma bahar gülleri (Azeri Bekirof)
* Dilşad olacak diye kaç yıl avuttu felek (Avni Anıl)
* Enginde yavaş yavaş (Sadettin Kaynak)
* Gittin de bıraktın beni aylarca kederde (Münir Nurettin Selçuk)
* Gönül penceresinden ansızın bakıp geçtin (Muzaffer İlkar)
* Gülünce gözlerinin içi gülüyor (İrfan Özbakır)
* Kader, kime şikayet edeyim seni, bilemem (Avni Anıl)
* Madem ki gidiyorsun bırakıp burda beni (Muzaffer İlkar)
* Söyleyemem derdimi kimseye, derman olmasın diye (Şükrü Tunar)
* Yalancının birine kapıldı kaldı gönül (Necdet Tokatlıoğlu)